علمای امامیه و نجوم جدید در ایران عصر قاجار

بر خلاف کلیشۀ رایج در بارۀ تقابل علمای امامیه با نجوم جدید در عصر قاجار، تا به حال شاهدی از مخالفت صریح و گستردۀ علمای امامیه با نجوم جدید بر اساس آموزه‌های دینی در آن دوران، آن طور که در ماجرای گالیله و کلیسای کاتولیک شاهدش هستیم، یافت نشده است. تنها دو مخالفت از سوی ملا مهدی نراقی و محمدحسین شهرستانی وجود دارد که نه به دلایل دینی بلکه بر اساس دانش سنتی ایشان از نجوم و فلسفۀ طبیعی ارسطویی ابراز شده است. علما به خاطر تطبیق نجوم قدیم بر آیات و روایات مخالف نجوم جدید نبودند. علاوه بر این علما دلبستگی‌ای به تنجیم نداشتند و آن را حرام می‌دانستند و معمولاً وجود احادیث تنجیمی را مؤید تنجیم رایج نمی‌دیدند و در نتیجه به خاطر تنجیم مدافع نجوم قدیم نبودند. بنا بر این انگیزه‌ای برای مخالفت با نجوم جدید نداشتند. علما خود را متولی کیهان‌شناسی نمی‌دانستند، بنا بر این کیهان‌شناسی جدید رقیبی برای ایشان محسوب نمی‌شد تا اینکه هبةالدین شهرستانی کتاب الاسلام والهیئة را نوشت. او در آن کتاب می‌خواست نشان دهد که آیات و روایت نه تنها با نجوم جدید مخالف نیستند، بلکه مؤید آن هستند.